Tác phẩm được Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh (HNSNA) Việt Nam trao giải B cho công trình nghiên cứu lý luận phê bình - cuốn Lịch sử nhiếp ảnh thế giới của tác giả Trần Mạnh Thường - bị tố là đạo văn.
Theo phản ánh được gửi tới Thanh Niên, về bản chất đây là sách dịch chứ không phải là công trình nghiên cứu do ông Thường sáng tạo. Trong khi đó sách lại ghi tên ông Trần Mạnh Thường là tác giả, chứ không phải biên dịch.
Cụ thể, tác phẩm được dịch từ cuốn Lịch sử nhiếp ảnh (Geschichte der photographie) của Beaumont Newhall, do NXB Chirmer/Mosel (CHLB Đức) xuất bản. Tác phẩm tiếng Đức này được xuất bản lần đầu năm 1982 tại Đức và được tái bản nhiều lần. Có trong tay các cuốn sách trên, một nhà nhiếp ảnh từng học tập tại Đức cho chúng tôi biết, cáo buộc “đạo văn” là có cơ sở.
Trong buổi gặp với phóng viên, nhà nhiếp ảnh nói trên đã dịch và đối chứng tác phẩm gốc với cuốn sách của ông Thường. Theo nguồn tin này, cuốn sách của ông Thường và cuốn sách tiếng Đức có các chương được sắp xếp giống nhau, có cùng một nội dung. Từ chương I: Sự ra đời của chiếc hộp tối, chương II: Phát minh, chương III: Phương pháp Daguerre cho tới chương cuối cùng XVI: Những bước phát triển mới đều được “khuân vác” từ bản tiếng Đức sang. Nguồn tin cũng đưa ra những ví dụ cụ thể về từng câu chữ “sinh đôi” trong những cuốn sách trên.
 |
Những bức ảnh được sử dụng y nguyên theo bản tiếng Đức cũng đã được nhận mặt. Trên thực tế, các bức ảnh của cuốn sách tiếng Việt là lấy lại của bản tiếng Đức, chỉ thay đổi đôi chút về thứ tự sắp xếp.
Năm 1999, cuốn Lịch sử nhiếp ảnh thế giới được Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin ấn hành. Một năm sau đó, ông Mạnh Thường đưa cuốn sách này đến HNSNA xin tài trợ. Tới năm 2009, cuốn Lịch sử nhiếp ảnh thế giới lại được NXB Sân khấu in và sau đó sử dụng như giáo trình của Trường Sân khấu Điện ảnh Hà Nội với các câu hỏi ở cuối mỗi chương. Năm 2011, ông Thường đã mang cuốn sách này đến HNSNA và tác phẩm được giải B.
|
|
Nhà xuất bản nhầm lẫn?
Trao đổi với phóng viên, ông Trần Mạnh Thường cho biết những bức ảnh minh họa của cuốn Lịch sử nhiếp ảnh thế giới được ông khai thác trên mạng. Mặc dù vậy, ông cũng đã đưa tên cuốn sách vào trong danh mục sách tham khảo.
Ông còn cho biết, trong bản thảo gửi nhà xuất bản mình đã ghi rõ chỉ là người biên soạn chứ không đề tác giả như khi sách in ra (thể hiện bằng cách ghi tên cuốn sách của Beaumont Newhall ở mục sách tham khảo). Như vậy, việc nhầm lẫn giữa biên soạn và viết là do sai sót của nhà xuất bản.
Về nghi án giải thưởng này, ông Vũ Quốc Khánh, Chủ tịch HNSNA cho biết đã nhận được phản ánh của thành viên Hội, tuy nhiên không bằng văn bản. Ban Chấp hành Hội cũng đã trao đổi và thấy dù biên soạn từ những nguồn tư liệu khác thì công sức để soạn lên cuốn sách cũng không nhỏ. Trong tương quan đó, số tiền giải thưởng 8 triệu đồng cũng không nhiều. Chính vì thế, Hội không đặt vấn đề thu lại.
Trả lời việc tại sao lại trao giải nghiên cứu nếu như cuốn sách của ông Thường là tác phẩm dịch thuật, ông Khánh cho rằng đây cũng là tác phẩm liên quan đến phần lý luận của nhiếp ảnh. Như thế, việc trao giải thưởng cho cuốn sách cũng không xa lắm với tiêu chí của giải thưởng. Khi chấm, hội đồng thẩm định cũng xét đến điều đó.
Khánh Linh - Trinh Nguyễn
Bình luận (0)